Ruth Lieblich to postać, która zagościła na kartach polskiej literatury, pomimo że jej życie miało tragiczny bieg. Urodziła się 6 grudnia 1926 roku w Andrychowie, małym miasteczku, które niejednokrotnie było świadkiem trudnych losów Żydów w Polsce. W swoim dorobku artystycznym pozostawiła ślad, który sięgał nie tylko do literackiej twórczości, ale również do poezji.
Wielkim smutkiem jest fakt, że Ruth Lieblich zmarła w Auschwitz-Birkenau, gdzie trafiła po sierpniu 1943 roku. Jej śmierć jest tragiczny zakończeniem historii, która mogła być znacznie bogatsza, gdyby nie II wojna światowa i dramatyczne wydarzenia, jakie wtedy miały miejsce.
Życiorys
Ruth Lieblich przyszła na świat w zamożnej rodzinie żydowskiej. Jej rodzice, Zina i Emmaluel, prowadzili działalność w zakresie hotelarstwa oraz gastronomii. Mieszkali w swoim domu na ul. Krakowskiej w Andrychowie.
Wyjątkowo trudny czas zastał Ruth, gdy wybuchła II wojna światowa, co uniemożliwiło jej ukończenie szkoły powszechnej. Pomimo nadzwyczajnych okoliczności, kontynuowała naukę w nieformalnych, organizowanych przez młodzież kółkach samoedukacyjnych. Brała również udział w prywatnych lekcjach udzielanych przezMaję Weisberg (w innych wersjach zapisu jej nazwisko funkcjonowało jako Weksberg lub Wexberg). W miarę upływu czasu odkrywała w sobie zamiłowanie do literatury, a w jej dzienniku notowała wiele tytułów niezachowanych dzieł, takie jak Leśniczówka, Szczęście, Więdnący kwiat, Wielki Żyd – Teodor Herzl, Rola kobiety oraz różne wiersze.
W 1941 roku rodzina Lieblich została przymusowo przesiedlona z własnego domu do getta stworzonego przez okupantów w Andrychowie. Od tego momentu ich życie diametralnie się zmieniło. Ruth, poza niemożnością dalszej edukacji oraz coraz gorszymi warunkami życia, musiała podjąć ciężką pracę przy regulacji rzeki i wycince drzew. Pomimo trudności, Ruth nie przestała pisać; w swoim pamiętniku dokumentowała zarówno codzienne wydarzenia, jak i osobiste marzenia.
W sierpniu 1943 roku została deportowana z andrychowskiego getta do obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau, gdzie najprawdopodobniej wraz z rodzicami poniosła śmierć. Pamiętnik Ruth jest jednym z największych skarbów jej twórczości, w którym odzwierciedlają się tragiczne losy Żydów z Andrychowa. Dlatego też została określona jako „andrychowska Anna Frank”.
Tuż przed deportacją, Ruth powierzyła swój dziennik nieznajomej osobie. Pamiętnik został spisany w Andrychowie, pisany głównie w języku polskim, ale również po hebrajsku i angielsku. Składa się z trzech zeszytów, obejmujących notatki sporządzane przez 28 miesięcy okupacji. Pierwszy wpis datowany jest na 13 sierpnia 1940 roku, a ostatni na 28 grudnia 1942. Przez dwie dekady po zakończeniu wojny nikt nie miał pojęcia o istnieniu tego dzieła.
Pamiętnik został przetłumaczony na hebrajski i angielski, a jego publikacje ukazały się w Izraelu oraz Stanach Zjednoczonych. Niestety, jak dotąd nie został wydany w języku polskim i nie ma go w polskich bibliotekach, w tym w Bibliotece Narodowej.
Ruth Lieblich została również uhonorowana na pomniku poświęconym ofiarom Holocaustu w Holandii, co przypomina o jej niezwykłym życiu i twórczości.
Przypisy
- a b c Jagiellonian University Repository [online], uj.edu.pl [dostęp 04.05.2024 r.] (ang.).
- a b c d Biogramy | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 26.09.2021 r].
- Ruth Lieblich [online], Joods Monument [dostęp 26.09.2021 r.] (niderl.).
- Ruthka: A Diary of War [online], Goodreads [dostęp 26.09.2021 r.] .
- Biel-PająkowaB.P. M. Biel-PająkowaB.P., Andrychowska Anna Frank, „Nowiny Andrychowskie” (7–8), 1998.
Oceń: Ruth Lieblich